Stop met ambtenaartje spelen, sta menging horeca/winkel toe en maak Fratellini’s niet kapot

Fratelli Burgio, Siracusa, Sicilia, Italia. Eigen foto, december 2023

Stop met ambtenaartje spelen, sta menging horeca/winkel toe en maak Fratellini’s niet kapot

‘Fratellini’s’ in de Haarlemmerstraat moest sluiten, maar blijft op het nippertje open. Al moet de winkel zijn concept aanpassen om in het bestemmingsplan te passen. Of dat lukt is nog te bezien. De ‘Seafood Shop’ in de Leidsestraat moest wél definitief dicht een tijdje terug. Beide ondernemingen zijn/waren voorbeelden van succesvolle kwalitatief hoogwaardige voedselwinkels waar ook ter plekke geconsumeerd kan/kon worden. Of andersom gezegd: beide winkels zijn succesvolle horecazaken, waar ook voedsel kan worden gekocht om mee naar huis te nemen. Het zijn dus allebei voorbeelden van succesvolle menging. Iets waar veel retailspecialisten, waaronder ondergetekende, al lang voor pleiten. De gemeente zegt met het rigide beleid, dat sinds 2017 wordt gevoerd, toeristenwinkels te weren, maar jaagt juist de goede ondernemers weg. Sterker nog: de ‘Seafood Shop’ was een uitstekende zaak die door veel Amsterdammers werd bezocht (en her en der ook een toerist), maar deze is uiteindelijk vervangen door de ‘Candy Pirates Shop’, de zoveelste middelmatige snoepwinkel. Het anti-toeristenwinkelbeleid leidt dus juist tot méér toeristenwinkels.

Straffen van goede ondernemers

Het bestemmingsplan van de gemeente Amsterdam staat niet toe dat een winkel, waar verse voedselproducten verpakt worden verkocht, ook ‘zitjes’ kent waar de klanten ter plekke (binnen of buiten) hun voedsel mogen verorberen. Met ook een drankje erbij. Het beleid zou toeristenwinkels moeten weren. En inderdaad, van de gemiddelde ‘Nutellawinkel’ word ook ik niet vrolijk. Verre van dat zelfs. Maar het gevolg van het beleid is dat ook uitstekende ondernemers, die de nieuwste trends op het gebied van horeca en winkels volgen, worden geweerd. En het gevolg daarvan is weer dat er op die plek slechte winkels voor in de plaats komen. Zoals een wat ‘shabby’ snoepzaak. Of, want die zitten er wel meer in die prachtige Haarlemmerstraat, wéér een coffeeshop. Dat moeten we toch niet willen?

Amsterdam heeft dit soort ondernemers juist nodig

En dat terwijl menging van horeca- en winkelactiviteiten, ook wel ‘blurring’ genoemd, moet mogen. Want: is er eigenlijk wel een verschil tussen ‘winkel en horeca’? Doen we in Nederland, en al helemaal in Amsterdam, niet te moeilijk? Hebben we de materie weer dichtgetimmerd in regelgeving waardoor de dynamiek aangetast wordt? Ja. Helaas wel. In het buitenland wordt er lang niet zo moeilijk gedaan. En lopen horeca en winkel soms naadloos in elkaar over. Zo is Portugal mijn tweede thuisland. En in de stad Porto (‘Mercado Bom Sucesso’) en het aan de andere kant van de rivier de Douro gelegen Vila Nova de Gaia (‘Mercado Beira-Rio’) is het de gewoonste zaak van de wereld dat de verkoop van producten (die je thuis consumeert) samengaat met het voedsel en de drank die je ter plekke consumeert. Logisch. Want in elk buitenland, en zeker in de zuidelijke landen, zijn ‘eten en drinken’ belangrijker dan bij ons. Maar dat verandert dus. In Nederland wordt namelijk steeds kwalitatief hoogwaardiger gegeten en de retail als branche past zich daarop aan. Maar, pas de regelgeving dan ook aan. Zodat de totale retailbranche (winkels, horeca, dienstverlening) hiervan kan profiteren. Net als de economie, de stad Amsterdam, de samenleving en dus het hele land.

Menging leidt tot meer bestedingen en een bloeiende binnenstad

Functiemenging speelt een belangrijke rol bij deze voortdurende noodzaak om je te blijven profileren en positioneren. Het is de kunst je gasten te verleiden om zo lang mogelijk bij jou in de winkel (of in jouw winkelcentrum of –gebied) te verblijven.

Winkels en horeca zijn innig met elkaar verbonden. Blurring is niet zozeer een trend of een hype. Nee, blurring is de kant waar de gehele retailbranche zich naartoe begeeft. The Seafood Shop en Fratellini’s zijn daar een uiting van. Omarm dit soort formules juist. En jaag ze in ieder geval niet weg. Want: hoe langer mensen verblijven in een winkelgebied, hoe meer ze besteden. Goede horeca in goede winkelgebieden zorgt voor die langere verblijfstijd en dus voor een hogere omzet. In de winkel. In de horeca zelf. Of op een plek waarbij het onderscheid tussen beiden is vervaagd. Het hele gebied profiteert. En de Haarlemmerstraat, de Leidsestraat en ook de gehele stad zijn spekkoper.

Geef menging alle ruimte

Consumeren is de allerleukste activiteit van mensen. En dat doe je het liefst op een leuke plek. Samen met andere mensen. En niet vanachter je laptop. Tablet. Of smartphone. Geef blurring daarom de ruimte. En geef Fratellini’s de ruimte. Net als dat de Seafood Shop de ruimte had moeten krijgen. Consument, ondernemer, de stad Amsterdam en eenieder die van mensen houdt profiteren daarvan.

_________

*)         Drs. Hans P. van Tellingen is sociaal geograaf en is directeur/eigenaar van winkelgedragsonderzoeker Strabo bv. Hij heeft in de Haarlemmerstraat en Leidsestraat (net als in 600 andere winkelgebieden) veelvuldig consumentenonderzoek verricht. Hij is onder andere hoofdauteur van de bestseller ‘Waarom Stenen Winkels Winnen’.

**)       Dit is tevens hoofdstuk 22 van 'Retail is Mensenwerk' (dat op 3 november 2023 is verschenen) en stond eerder in het Parool van 17 augustus 2023.