Red de Amsterdamse haringkar die verdwijnt door Europees én Amsterdams beleid

Vishuisje Prinsengracht, Utrechtsestraat Amsterdam, augustus 2024, eigen foto

Red de Amsterdamse haringkar die verdwijnt door Europees én Amsterdams beleid

De staanplaatsen van haringkarren, maar ook die van bloemenstalletjes, verdwijnen binnenkort. Of in ieder geval een groot aantal daarvan. Dit wordt veroorzaakt door Europees beleid, dat klakkeloos wordt overgenomen door de gemeente Amsterdam. Het is een gotspe. Want Nederlands cultuurgoed gaat ten onder aan Europese en Amsterdamse gemeentelijke bureaucratie. Om nog maar te zwijgen over dat het ‘recht om te ondernemen’ de ondernemer wordt ontnomen. Het beleid zal leiden tot nog meer snoepwinkeltjes, badeendenwinkeltjes en meer van zulks. En dat zijn nu juist de ongewenste verkooppunten, daar deze vaak van een bedenkelijk allooi zijn.

Europese regelgeving

Wat is er aan de hand? Het artikel in het Parool van 11 juli schept duidelijkheid. In 2017 kreeg Amsterdam van Brussel te horen dat het vergunningenbeleid niet deugt. Volgens Europese regelgeving mogen er geen vergunningen voor onbepaalde tijd afgegeven worden én mag er ook niet met een wachtlijst gewerkt worden op het moment dat er een plek vrijkomt voor de eerstwachtende. Dat zou vernieuwing en concurrentie te veel in de weg staan.

Naast het schrappen van de doorlopende vergunningen, wordt de huidige wachtlijst daarom vervangen door een loting. Daarin maakt de huidige ondernemer net zoveel kans op de locatie als andere geïnteresseerden. De ondernemers verliezen dus op termijn hoogstwaarschijnlijk hun plaats en moeten deze afstaan. Waarbij het maar de vraag is of die nieuwe ondernemers er een succes van maken.

Ondermijning

Ook kan het om totaal verschillende branches gaan, die ook nog van bedenkelijke allure kunnen zijn en kunnen dienen als ‘witwaswinkel’, daar zijn er nu al veel te veel van in Amsterdam. In de retailwereld wordt dit ook wel ‘ondermijning’ genoemd en het is een groot probleem. ‘Last nut not least’  worden de ondernemers die al jarenlang op de wachtlijst stonden, en nu bijna aan de beurt waren, gelijkgesteld aan ‘nieuwwachtenden’ én worden de huidige kraamhouders (die vaak generaties lang terug gaan) gedwongen om te stoppen met ondernemen én zullen de karakteristieke viskramen en bloemenkramen grotendeels uit het straatbeeld verdwijnen.

Vanwaar die zelfhaat jegens ons eigen cultuurgoed?

Daarbij, hoe kan Brussel nu weten welke kraam of welk type kraam goed werkt op, bijvoorbeeld, de straathoek van het Koningsplein en de Heiligeweg? Dat raakt kant noch wal. Nog kwalijker is dat de gemeente Amsterdam en wethouder Sofyan Mbarki (Economische Zaken) meegaat in de Brusselse redenering. Kan de gemeente Amsterdam niet gewoon op haar strepen staan en ervan afzien?

Fratellini en The Seafood Shop

De gemeente Amsterdam maakt er al jaren een gewoonte van om succesvolle retailers de nek om te draaien. De veelgeprezen ‘The Seafood Shop’ in de Leidsestraat moest sluiten omdat zij een ‘blurring-concept’ hanteerden (deels winkel, deels horeca). Fratellini in de Haarlemmerstraat mocht uiteindelijk blijven nadat zij op het laatste moment hun blurringconcept hadden opgegeven en nu slechts een winkel zijn (met alle denkbare negatieve omzetconsequenties tot gevolg). Iets langer geleden is patisserie Kuyt in de Utrechtsestraat hetzelfde overkomen, notabene de beste patisserie van Nederland. De gemeente Amsterdam zit ondernemers goed dwars en dan met name de goede ondernemers. Dit alles onder het mom van ‘toeristenwinkels weren’, maar het effect is dat succesvolle ondernemers worden weggepest en dat die toeristenwinkels zich juist vestigen op de plek van de ter ziele gegane ondernemers. Zoals in het geval van The Seafood Shop, waar nu een zoveelste vestiging van ‘Candy Pirates’ zit.

Winkels en horeca zijn innig met elkaar verbonden. Blurring is niet zozeer een trend of een hype, het is de kant waar de gehele retailbranche zich naartoe begeeft. The Seafood Shop, Kuyt en Fratellini zijn daar een uiting van. Omarm dit soort formules juist, jaag ze in ieder geval niet weg. Want hoe langer mensen verblijven in een winkelgebied, hoe meer ze besteden. Goede horeca in goede winkelgebieden zorgt voor die langere verblijfstijd en dus voor een hogere omzet, en het hele gebied profiteert daarvan. Zo worden de Haarlemmerstraat, de Leidsestraat, de Utrechtsestraat en de gehele stad juist spekkoper.

Zeg nee tegen Brussel

En als het gaat om onze viskramen en bloemenstallen? De gemeente Amsterdam moet gewoon ‘nee zeggen’ tegen dit tamelijk mesjogge plan dat de Amsterdamse ondernemers zwaar zal schaden. Nu ben ik groot voorstander van Europese samenwerking, maar de EU kan soms behoorlijk in de weg zitten met onzinnige wetten en voorschriften die de lokale economie schaden. En moeten we dan bang zijn voor Brusselse consequenties en sancties? Nee, hoor, er zal vast wat gegrom te horen zijn in Brussel, maar vergeet niet dat Nederland een economische wereldmacht is en de grootste nettobetaler. Ze zullen wel gek zijn om ons te sanctioneren voor een klein beetje gemeentelijke ongehoorzaamheid.

_________

*)         Hans van Tellingen is directeur van de Amsterdamse winkelgedragsonderzoeker Strabo bv, is sociaal geograaf en auteur van onder andere de boeken ‘Retail is Mensenwerk’ en ‘Waarom Stenen Winkels Winnen’. www.hansvantellingen.nl, e-mail: hans@strabo.nl.

**)       Dit blog is ook verschenen op de sites van Het Parool (15 juli 2024), OpinieZ (27 juli 2024),  in een Engelse vertaling op DutchNews.nl (24 juli 2024) en het Britse The Times (28 juli 2024) heeft er ook een artikel over geschreven.