Mijn lofzang op ‘blurring’ 

Fratelli, een prachtige winkel annex horecaloctie Sicilië, eigen foto, december 2023

 

Mijn lofzang op ‘blurring’ 

Sta menging horeca en winkel toe en maak La Panetteria in Amsterdam niet kapot

Bakkerij La Panetteria aan het Singel moet van de gemeente Amsterdam stoppen met de verkoop van koffie en belegde broodjes voor directe consumptie. De ingreep volgt op een handhavingsverzoek van bewoners, via het wijkcentrum d’Oude Stadt. Aldus Het Parool op 28 juli jl. Hans van Tellingen, retailauteur en retailonderzoeke, reageert op niet mis te verstane wijze. Met dit beleid wordt volgens hem het tegenovergestelde bereikt, namelijk dat goede ondernemers worden weggepest. En dat terwijl de echte toeristenwinkels soms geen duimbreed in de weg wordt gelegd. Zoals wel vaker leidt goed bedoeld beleid tot een verloedering van de binnenstad. Toeristen varen er misschien wel bij. Maar bewoners, bedrijven en de gehele binnenstad lijden.

La Panetteria heeft alleen een vergunning voor detailhandel, dus voor de verkoop van voorverpakte producten om die vervolgens mee te nemen. Het bereiden van eten of drinken op locatie en consumptie ter plaatse zijn niet toegestaan. Toch zagen toezichthouders dat klanten broodjes aten en koffie dronken aan een tafel. “We constateerden dat dit een toeristenzaak was en dat is op deze plek verboden,” zegt een woordvoerder van d’Oude Stadt.

De aanpak tegen La Panetteria past in het bredere gemeentebeleid om de binnenstad minder afhankelijk te maken van het massatoerisme. In het nieuwe omgevingsplan is ‘schijnhoreca’ – winkels die feitelijk als café opereren zonder vergunning – verboden. Vanuit dit oogpunt lijkt het daarom logisch dat La Panetteria boetes worden opgelegd en dat gedwongen sluiting dreigt.

Contraproductief beleid

Nu word ook ik van de gemiddelde ‘Nutellawinkel’ niet vrolijk. Verre van dat zelfs. Maar het gevolg van de verklikactie (want dát is het) van d’Oude Stadt en het gemeentelijk beleid, is dat ook uitstekende ondernemers, die de nieuwste trends op het gebied van horeca en winkels volgen, worden geweerd.

La Panetteria is echter exemplarisch voor een succesvolle kwalitatief hoogwaardige voedselwinkel waar ook ter plekke geconsumeerd kan worden. Het is een voorbeeld van succesvolle menging van horeca en winkel. Ook wel ‘blurring’ genoemd, zoals de vakterm luidt. Iets waar veel retailspecialisten, waaronder ondergetekende, al lang voor pleiten. De gemeente zegt met het rigide beleid, dat sinds 2017 wordt gevoerd, toeristenwinkels te weren, maar jaagt juist de goede ondernemers weg. Zo was de inmiddels verdwenen ‘Seafood Shop’ in de Leidsestraat een uitstekende zaak die door veel Amsterdammers werd bezocht (en her en der ook een toerist), maar deze is uiteindelijk vervangen door de ‘Candy Pirates Shop’, de zoveelste middelmatige snoepwinkel. Het anti-toeristenwinkelbeleid leidt dus juist tot méér toeristenwinkels.

Een ander voorbeeld betreft Fratellini’s in de Haarlemmerstraat, een topondernemer die uiteindelijk eieren voor zijn geld heeft gekozen. De horecafunctie bestaat inmiddels niet meer, zodat het nu alleen een winkel betreft.

Amsterdam heeft dit soort ondernemers juist nodig

En dat terwijl menging van horeca- en winkelactiviteiten moet mogen. Want: is er eigenlijk wel een verschil tussen ‘winkel en horeca’? Doen we in Nederland, en al helemaal in Amsterdam, niet te moeilijk? Hebben we de materie weer dichtgetimmerd in regelgeving waardoor de dynamiek aangetast wordt? In vrijwel elk buitenland, en zeker in de zuidelijke landen, zijn ‘eten en drinken’ belangrijker dan bij ons. Maar dat verandert in rap tempo. In Nederland wordt namelijk steeds kwalitatief hoogwaardiger gegeten en de retail als branche past zich daarop aan. Maar, pas de regelgeving dan ook aan. Zodat de totale retailbranche (winkels, horeca, dienstverlening) hiervan kan profiteren. Net als dat de economie, de stad Amsterdam, de samenleving en dus het hele land hiervan gaat profiteren.

Menging leidt tot meer bestedingen en een bloeiende binnenstad

Functiemenging speelt een belangrijke rol bij deze voortdurende noodzaak om je te blijven profileren en positioneren. Het is de kunst je gasten te verleiden om zo lang mogelijk bij jou in de winkel (of in jouw winkelcentrum of –gebied) te verblijven.

Winkels en horeca zijn innig met elkaar verbonden. Blurring is niet zozeer een trend of een hype. Nee, blurring is de kant waar de gehele retailbranche zich naartoe begeeft. La Panetteria is daar een uiting van. Omarm dit soort formules juist. En jaag ze in ieder geval niet weg. Want: hoe langer mensen verblijven in een winkelgebied, hoe meer ze besteden. Goede horeca in goede winkelgebieden zorgt voor die langere verblijfstijd en dus voor een hogere omzet. In de winkel. In de horeca zelf. Of in een gemengde zaak als La Panetteria, waarbij het onderscheid tussen horeca en winkel is vervaagd. Het hele gebied profiteert. En de Haarlemmerstraat, de Leidsestraat, het Singel, maar ook de gehele stad, zijn spekkoper.

Geef menging alle ruimte

Consumeren is de allerleukste activiteit van mensen. En dat doe je het liefst op een leuke plek. Samen met andere mensen. Geef blurring daarom de ruimte. En geef La Panetteria de ruimte. Net als dat de Seafood Shop en Fratellini’s die ruimte hadden moeten krijgen.

________________

*)       Hans van Tellingen is directeur van de Amsterdamse winkel- en parkeergedragsonderzoeker Strabo bv, is sociaal geograaf en auteur van onder andere de boeken ‘Retail is Mensenwerk’ en ‘Waarom Stenen Winkels Winnen’. www.hansvantellingen.nl, e-mail: hans@strabo.nl.

 

**)     Dit blog is tevens gepubliceerd op de site van Stadszaken op 22 augustus 2025.